بوچي خواي گةورة بانگةيشتماني كردوة تاكو سةيري حوشتر بكةين كة چون دروست كراوة

بەشی یەکەم

بوچي خواي گةورة بانگةيشتماني كردوة تاكو سةيري حوشتر بكةين كة چون دروست كراوة

ئاژةلي حوشتر  ئةگةريتةوة بوو کۆمەڵەی مەمکدارەکان
و لەڕووی شێوەی دەرەکیەوە دوو قاچی درێژو لاشەیەکی پڕ توکی هەیە

وە بێجگە لە بەشی سەرەوەی پشتی کە پی دەوترێ کۆڵەگە

دووڕیزی لەبرژان و دوو قەباغی چاو هةية   بوو ئەوەی پاریزگاری چاوەکانی بکات لە خۆڵ  و تۆز وە لەگەڵ ئەوەشدا دەتوانێت لوتی قەپات بکات لەکاتی  با وە توزدا

وە ئەم ئاژەڵە بەوە دەناسرێت کە کە دەتوانێت بە ئاسانی لە هەر بواریکی ژینگەیدا خوی ڕابهێنێ  و مروڤ هەر لەکونەوە وەک ئاژەلیک بۆ گەیاندن بەکاری هیناوە

لەم ڤیدویەدا ئەوەتان پی دەلێین کە بوو چی خوایگەورە بانگەیشتمانی کردوە بۆ ئەوەی سەیری حوشتر بکەین کە چۆن دروست کراوە

ئەو حوشترەی کە لەبیابانەکاندا دەژێ خزمەتی مرۆڤی کردوە بە درێژای مێژوو هتا ناونرا کەشتی بیابان وە حوشتر تاکە لە گیاندارە گەورەکان   کە لە بیباندا بژێ

کاتێک سەیری حوشتر دەکەین دەبینین هەرە شتە بچوکەکانی ئەم گیاندارە لەخۆیدا موعجیزەیەکی خۆڵقینراوە

خوای گەورە دەفەرمئ
فقالة تعالى
افلا ينضرون الي الإبل كيف خلقت
والي السماء كيف رفعت
والي الجبال كيف نصبت
والي الأرض كيف سطحت
فذكر اما انت مذكر
لست عليهم بمصيطر

لەم ئایەتە پیرۆزانەدا خوای گەورە باسی حوشتری کردوە لەناو ئەو هەموو گیاندارە جیاوازانەی کە دروستیانی کردوە

وەرن بابزانین لەڕووی زانستەوە  حوشتر چۆن خوڵقینراوە  لە ناو گیاندارە هەمەچۆرەکانی زەویدا

1.گویچکی حوشتر

گوییەکی بچوکوو کورتی هەیە کەوا لە هەموولایەکەوە دەورە دراوە بە تووک  بۆ ئەوەی  گۆێچکی بپارێزێ لە خۆڵی گەرمی بیابان کە لەکاتی ڕەشەبادا کەخۆڵ لەهەوادا بەخێراییەکی زۆر دەجوولی وە لەگەڵ ئەوەشدا  توانای هەیە گوێچکی بۆ بشتەوە بخەوێنی بەم شیوەیە سەری لووس دەبئ  وە خۆڵ کاری گەری کەمتر دەبی لەسەری

2.لوتی حوشتر

بێگومان لوتەکانی حوشتر شیوەیان وەک دووشەقی بچوكن كة بة موو داپوشراون وة ليواري لوتي گۆشتينة كة تواناي پي ئةدا كة لووتي بةتواوةتي قةپات كات  وە لە ناوەوەی لوتیدا کوونی بچوک بچوک هەیە وە ئەم کونانە دەور دراون بە ملمولەکانی خوێن بۆیە خوێنێکی زۆر بەناویاندا هالوگور دةبي  بةم شيوةيةش كاتيك هةوا هةڵ دەمژێ لووتی حوشتر وەک سارد کەرەوەیک بۆ هەوا کاردەکات

بە هەڵمژینی هەوای گەرم لە ڕی ئەو کونە بچوکانەوە کە خوێن هاڵو گۆر دەکات بەدەوریدا  چونکە خوێنی حوشتر پلەی گەرمی لە ٣٥ پلەی سلیزیدایە وە پلەی گەرمی دەرەوەی هەوا لە بیابانەکاندا لە ٤٥ پلەی سلیزی بەبانەوەیە بۆیە خۆێنەکە  گەرمی هەواکە ڕادەکێشی وە لە هەمان کات دا خوێنەکەش سەرد دەبێتەوە بە هۆی ئەوەی خۆێن زوو دەمەێ بەهۆی پێکاتەکەیەوە بۆیە بە هۆی هەواکەوە هەم هەواکە سارد دەبێتەوە هەم خۆێنەکە  بۆیە لووتی حوشتر وەک ڕادێتەرێک کار دەکات

کە لەو کوانە دەر دەچێ کە هەواکە سارد دەکاتەوە  لەو ڕێیە دا دەدات بەناو بەشێکدا کەوا کونێکی باریکی ڕیشاڵیە کە تایبەت بەندی ئەم بەشە وە کاری کەم کردنەوەی وە هەڵ مژینی ڕیژەی شێیە لە هەوا دا بۆیە کاتێ حوشتر هەناسە هەڵ دەکێ شی هەوایەکی سارد و شک

بۆ سنگی دەڕوا وە کاتئ هەوا دەداتەوە ئەو هەوایە کە بە دووانەئوکسید پڕە شێیەکی تەڕی پەیدا دەکات بڵام بە هۆی ڕیشاڵەکانی ناو لوتیەوە ئەو تایبەت مەندیەی کە خوای گەورە  پی بەخشیوە دیسانەوە شێ تەڕی هەڵ دەمژی وە هەوایەکی پڕ دووانوکسید و وشک دەر دەکات    بەم شێوەیە بەکار هێنانی ئاو کەم دەکاتەوە

3.چاوي حوشتر

چاوي حوشتر بەدوو چین  برژان داپوشراوة كة مووي هةردوو برژانةكةي دةچنة ناو يةكةوة وةك تەڵە  بوو ية تواناي پي دةدات كة لة بيابانة پر تۆزەکاتدا  بروات بي ئةوةي کاری  گةريەكي زووري هةبي لةسةري وة هةروةها گلينةي چاوي رووكةشيكي ئاوي هةية كة زوور لوسة كاتيك خۆل دةچيتة چاويةوة گيراوةيك لة شيوةي ئاو دة چيتة سةري وةكاتي چاو دةنوقيني وةك فلچةي ئۆتۆمبێل  چون ئاوينةي پيشةوةي ئوتومبيل پاك دةكاتةوة .... هةرچي شتيك لة چاوي حوشترةكادايا پاكی دةكاتةوة .... بوو ية كاتيك سةيري چاوي حوشتر دةكةين بيیرقەی ديت وة زوور جار وادةزاني دةگيريت

كلكي حوشتر

وةكلكي حوشتر پيكهاتوة لة كلكێكي كورت بوو ئةوةي نةخشيت بة خولي بيابانا وة نةسوتيت وة بةتوك كيكي دريژ داپوشراوة وة ئةندامةكاني دوواوةي حوشتر دةپاريزيت وة بي گومان زوو زوو دةيجوليني  بوو ئةوةي بةشي دوواوةي پاك بكاتةوة لة خۆڵو تۆوز

4.قاچەکانی

وەقاچەکانی حوشتر درێژن بۆ ئەوەی لاشەی بەباشی بەرز بکاتەوە لەو تۆزەی کە بە هۆی باوە دروست دەبی لەبیابانەکاندا وە یارمەتی دەدات بۆ پاهاوێشتن گەورە بێ ئەوەی خۆی ماندووکات بەو شێوەیە خێراییەکی زیاد هەیە بێ ئەوەی ڕاکات یان خۆی هیلاک بکات  وە بەهۆی تایبەت مەندی دووری نێوان قاچەکانی دەتوانێت ڕابکات بە خێرای ٦٥ کیلومەتر لەیەک کاتژمێردا وە قاچی حوشتر بەوە ناسراوە کە پێستەیەکی ڕەقی هەیە وەبە تووکی پری نەرم داپۆشراوە  کەلەکاتی خەوتندا یان پشوداندا  لەبیابانەکاندا قاچی ڕادەخات لە ژێریدا بۆیەوەک پێخەڤێک وایە لە گەرمی خۆڵی بیابان دەیپارێزێ وە  پێکانی پان دەبێتەوە کاتێ بەسەر زەویدا دایدەنات بۆیە بە ئاسانی ناچەقت لە خۆڵی بیابان  وە دەتوانێت بەسەر نەرم ترین خۆڵدا بڕوات لەبیابانەکاندا  وە ژێر قاچیشی پێستەیەکی ئەستورو تایبەتە کە گەرمی ناگەیەنی وە ناسوتێ وە ئازاریشی پێ ناگەیەنێ کاتێک بەسەر بەردی دڕو شوێنی شاخاویدا بڕوا  وە بەهۆی ئەستوری ماسولکەکانی قاچیەوە پێکدادانی نێوان زەوی وە قاچی حوشتر کەم دەکاتەوە ئەمە لەکاتێکدا کێشی حوشتر نزیکەی ٥٠٠ کیلویە وە خوای گەورە هیچ ئاژەڵلکی بەو شیوەیە دروست نەکردوە بۆیە نازناوی کەشتی بیابانی وەرگردوە لەلایان مرۆڤەوە

وەلە چەندەها ناوچەی وشک و خۆڵاوی حوشتر بەباشترین گواستەرەوە دادەنری بۆ بڕینی  دووریەکی زۆر  وە حوشتریک دەتوانێت بەبارەوە کە توانای هەڵگرتنی ١٤٠ کیلۆی هەیە . دووری ٦٠ کیلومەتر ببڕی لە ڕۆژێکدا وەتا ئێستاش سەیارە نەیتوانیوە بەو دوریە کەوا حوشتر دەیبڕی لەناوچە وشکوو چڕو بەرز و نزمی زۆرەکاندا سەرکەوتوبێ

وة حوشتر دةتوانيت بۆ زیاتر لە دوو حەفتە بێ ئاو بئ نان بژی
وە تاکە گیاندارە کەدەتوانیت زیاتر لە ٣ بەشی ئاوی لاشەی لەدەست بدات بێ ئەوەی بمرێ  .... وە حوشتر دەتوانیت ئاوی پیس یان شۆر بخواتەوە ... بێ ئەوەی هیچ زیانێکی پێ بگەیەنرێت بەهۆی بەهیزی کلێکانیەوە کە دەتوانێت پیسترن ئاو بپاڵێوێ.... وە کاتێک حوشتر  ئاو دەخوات زیاتر لە ٣٠ لتر ئاو هەڵدەمژی ئەمە لە کاتێکایە کە ڕێژەی ئاو لە لاشەیدا ئاساییە وە پیویستی بەو ڕێژەیەی ئاوە نیە بەڵام کاتێک توونیەتی وەلاشەی پێویستی بە ئاوێکی زۆرە ١٠٠ بۆ ١٤٠  لتر هەڵدەمژێ